Dünya genelinde her yıl milyonlarca insan kalp ve damar hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor. Oysa basit sağlıklı yaşam kurallarına dikkat edilmesi ile ölümleri azaltmak mümkün.
Kalp, insan yaşamının merkezinde yer alan en hayati organlardan biri… Ancak ne yazık ki, en fazla hastalık gelişen organlardan biri olma özelliğini de taşıyor. Dünya genelinde ölümlerin yaklaşık yüzde 75’i bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanıyor. Bu hastalıklar içinde en yaygın ve ölümcül olanı ise kalp ve damar hastalıkları. Özellikle kalp krizleri ve inmeler, tüm ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Her yıl 18,6 milyondan fazla insan kalp ve damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Üstelik bu ölümlerin üçte biri 70 yaşın altında; yani erken yaşlarda gerçekleşiyor. Kalp damar hastalıkları yalnızca ölüm oranlarıyla değil, toplum sağlığı üzerindeki kalıcı etkileriyle de dikkat çekiyor. Bugün dünyada 300 milyondan fazla kişi kalp hastalığıyla yaşarken, 2 milyardan fazla insan kalp hastalığı riski taşıyor. Yaşam tarzı değişikliklerinin kalp hastalıklarının önlenmesinde kilit rol oynadığı öteden beri bilinen bir gerçek. Erkeklerde koroner arter hastalığı görülme ihtimali kadınlara göre çok daha erken başlıyor. Ancak menopoz ile beraber bu riskin eşitlendiği biliniyor. İlginç bir şekilde koroner arter hastalığına dair risk faktörlerinin kadın veya erkekte oluşturduğu risk de birbirinden farklı.
KALP HASTALIKLARI SADECE “KRİZ” DEMEK DEĞİL
Toplumda yaygın olarak kullanılan "kalp hastalığı" ifadesi, çoğu zaman yalnızca kalp krizleriyle özdeşleştirilse de aslında bu terim oldukça geniş bir hastalık grubunu içine alıyor. “Biz hekimler, global ve ulusal kayıt çalışmalarında da kullanılana benzer şekilde, ‘kardiyovasküler hastalık’ terimini daha sıklıkla kullanmaktayız” diyen Prof. Dr. Çinçin, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Kardiyovasküler hastalıklar arasında en sık karşılaşılan koroner arter hastalığı. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre ülkemizde kardiyovasküler hastalıklar ölüm sebepleri arasında birinci sırada yer alıyor. Son yıllarda her ne kadar risk faktörleri tanınsa, etkin risk yönetim sistemleri ve kolestrol düşürücüler gibi tedavi yöntemleri yaygınlaşsa da hastalık sıklığında belirgin bir düşüş izlenmiyor.”
KALP HASTALIĞI RİSKİ YAŞA VE CİNSİYETE GÖRE DEĞİŞİYOR
Kalp hastalıklarının görülme sıklığı yaş gruplarına göre önemli ölçüde farklılık gösteriyor. Türkiye’de yapılan kayıt çalışmaları, koroner arter hastalığının tıpkı dünya genelinde olduğu gibi yaş ilerledikçe belirgin şekilde arttığını ortaya koyuyor. Verilere göre, 45-55 yaş grubunda koroner arter hastalığı görülme oranı yüzde 6… Bu oran 55-65 yaş grubunda yüzde 17’ye, 65 yaş ve üzerindeki bireylerde ise yüzde 28’e yükseliyor. Başka bir ifadeyle 65 yaş üstü her 3 ila 4 kişiden biri bu hastalıkla yaşıyor. Yani yaş ilerledikçe kardiyovasküler hastalık riski ciddi şekilde artıyor. Kalp hastalıkları yalnızca yaşla değil, cinsiyetle de farklılık gösteriyor. Kadın ve erkeklerde hastalığın ortaya çıkış yaşı, risk faktörlerine verilen tepkiler ve hatta hastalığın seyri bile birbirinden farklı olabiliyor. Prof. Dr. Çinçin, “Erkeklerde koroner arter hastalığı görülme ihtimali kadınlara göre çok daha erken başlıyor. Ancak menopoz ile beraber bu riskin eşitlendiği biliniyor. İlginç bir şekilde koroner arter hastalığına dair risk faktörlerinin kadın veya erkekte oluşturduğu risk de birbirinden farklı” diyerek bunu bir örnekle açıklıyor: “Örneğin 50 yaş altında sigara içilmesi kadınlarda erkeklere göre daha büyük bir risk artışında sebep olmaktayken yüksek kötü kolestrol (LDL) erkekler için daha büyük bir risk artışına sebep oluyor. Yine daha önceleri yapılan bazı çalışmalarda koroner arter hastalığının kadınlarda daha ölümcül olduğuna dair de bazı kanıtlar mevcut.” Yoğunluğu kişiye göre değişkenlik göstermekle beraber, haftanın en az 4 günü yapılacak en az 1 saatlik egzersizin kalp sağlığını korumada etkin olduğu biliniyor. Eğer bunun planlı bir spor aktivitesi şeklinde yapılması mümkün değilse günlük yaşam sırasındaki aktivitenin artırılması, yani gün içi aktivite artışı için fırsat kollanması önemli.
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
