Afet sonrası müdahale çalışmalarının sistematik bir biçimde yürütülmesi, yaşanılan ruhsal ve fiziksel rahatsızlıklarla bireylerin baş etmesini kolaylaştırmak için oldukça önem taşıyor. Depremin meydana gelişinin üzerinden zaman geçtikçe psikolojik ilk yardım hizmetleri yeterli olmuyor.
GEBELERE FİZİKSEL VE PSİKOSOSYAL DESTEK
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Hatice Tambağ’ın yürütücüsü olduğu TÜBİTAK projesi ile özellikle savunmasız grupta yer alan depremzede gebe kadınlara yönelik fiziksel ve psikosoyal destek sağlanması amaçlanıyor. Bunun için bütüncül bir bakım protokolü geliştireceklerini söyleyen Prof. Dr. Tambağ, protokolün ileri uzmanlık bilgisi gerektirmeden o anda afet bölgesinde çalışan lisans mezunu ebeler ya da hemşireler tarafından uygulanabilecek olmasının özgün bir nitelik taşıdığına dikkati çekti.
ARAŞTIRMA YERLERİ: HATAY İLİ, ANTAKYA VE NARLICA MAHALLESİ
Protokolün ana amacının afet sonrası gebelerin fiziksel ve psikososyal bakım gereksinimlerine yönelik bakım protokolü geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi olduğunu belirten Prof. Dr. Tambağ, “Projede hem nitel hem de nicel verileri eş zamanlı olarak toplayarak analiz etmeye olanak sunan yakınsak, paralel, karma yöntemli bir tasarım uygulanacaktır. Araştırmanın evrenini; Hatay ili, Antakya ilçesi, Narlıca Mahallesinde (çadır kent, konteyner veya evlerde) bulunan gebeler oluşturacaktır.” dedi.
PROJENİN DETAYLARI
Projenin durum analizi, gebeler için afet sonrası bakım protokolünün geliştirilmesi ve gebeler için afet sonrası bakım protokolünün etkililiğinin değerlendirilmesi şeklinde üç aşamada gerçekleşeceğini vurgulayan Prof. Dr. Tambağ, detaylar hakkında şunları paylaştı: “İlk aşama olan ihtiyaç analizinde Hatay-Antakya, Narlıca Mahallesinde bulunan 23 gebeden anket ve derinlemesine bireysel görüşmeler elde edildi. Yapılan görüşmeler sonucunda; gebelerin deneyim ve gereksinimlerine yönelik gebeliğe ilişkin duygu ve düşünceler, deprem yaşantısı ile ilişkili psikososyal etkiler, deprem sonrası gebelikte ihtiyaç duyulan gereksinimler ve sağlık personelinden beklentiler şeklinde dört ana temaya ulaşıldı. İkinci aşamada uzman görüşleri sonrası taslak haline getirilen bakım protokolünün uygulanabilirlik ve anlaşılabilirliği için 5 gebe ile ön uygulama yapılarak son hali verilmiştir. Üçüncü aşamada ise bakım protokolünün afet bölgesinde bulunan gebelerin fiziksel ve psikolojik sağlığını olumlu yönde etkileyip etkilemediğinin belirlenmesi amacı ile randomize kontrollü deneysel bir araştırma yapılacaktır. Bu hedef doğrultusunda 43 gebe müdahale, 43 gebe kontrol grubuna alınacaktır. Projenin son aşamasına Şubat 2025’te başlanmış olup yaklaşık olarak 9-10 ayda tamamlanması öngörülmektedir.”
Projenin çıktılarından da söz eden Prof. Dr. Tambağ, toplum yararına bilim dünyasıyla paylaşılması ve prestijli dergilerde yayınlanmasının düşünüldüğü, ayrıca ulusal düzeyde uygulanması için ‘uygulama kılavuzlarına’ dönüştürülmesi planlanıyor. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hatice Tambağ’ın yürütücüsü olduğu projeye Sakarya Üniversitesi’nden araştırmacılar ve Hatay Narlıca 2 nolu Aile Sağlık Merkezi destek veriyor. Proje, 2 yıllık bir süreyi kapsıyor.
Haber Merkezi
ABDULVAHİT GÜRASLAN
